مقدمه
به عنوان یک محقق نانو، اغلب از من سوال می پرسند:”بالاخره چه زمانی قرار است محصولات فناوری نانو روانه بازار شوند؟”
این سوال یک پرسش ساده است. چرا که هم‌اکنون هم بشر از محصولات فناوری نانو برای دستیابی به اهداف خود بهره می‌برد. به‌عنوان مثال استفاده از فناوری نانو در برخی کاربردها مانند باتری، میکروالکترونیک و کرم‌های ضد آفتاب کاملاً شناخته شده است. بیایید یک گشت‌وگذار مجازی در یک خانه با هم داشته باشیم تا ببینیم چه چیزهای دیگری می‌توانیم پیدا می‌کنیم.
اما اولاً، فناوری نانو به چه معناست؟ کلمه نانو به‌طور معمول برای ماده‌ای استفاده می‌شود که در ابعاد بین 0.1 تا 100 نانومتر قرار دارد. یک مقایسه ساده برای درک اندازه و کوچکی مقیاس نانو، مقایسه آن با ضخامت موی انسان است. موی انسان معمولاً بین 80 تا 100 هزار نانومتر است. بنابراین مواد نانویی بسیار کوچک‌تر از ضخامت موی انسان هستند (1 تا 100 نانومتر).
آشپزخانه
همه آشپزخانه ها دارای سینک ظرفشویی هستند که در بیشتر آن‌ها فیلتر آب تعبیه شده است. این فیلتر میکروب‌ها و ترکیباتی را که می‌توانند طعم بدی به آب بدهند از بین می‌برد.
فیلترها به‌طور معمول حاوی نانوذرات کربن فعال و نقره هستند. خواص ضد میکروبی نقره آن را به یکی از رایج ترین نانومواد امروزی تبدیل کرده است. نانوذرات نقره با آزاد سازی یون‌های نقره (تک اتم‌های نقره) که وارد دیواره سلولی موجودات شده و جلبک‌ها و باکتری‌ها را از بین می‌برد.
تزییات خانگی و زیبایی
جالب است بدانید که نانوذرات نقره جنبه تزیینی هم دارند. به همین دلیل از نانوذرات نقره برای پوشاندن کارد و چنگال، سطوح، یخچال، دستگیره درها، کاسه‌های حیوانات خانگی و تقریباً در هرجای دیگری استفاده می‌شود.
سطوح خود تمیزشونده
از نانوذرات دیگر برای تهیه سطوح مقاوم در برابر حرارت و خود تمیز شونده مانند کف و نیمکت‌ها استفاده می‌شود. به‌عنوان مثال با استفاده از یک پوشش نازک حاوی نانوذرات دی اکسید سیلیسیم یا دی اکسید تیتانیوم، سطح می‌تواند خاصیت آبگریزی پیدا کند. آبگریزشدن سطح از ایجاد لکه جلوگیری می‌کند.
مواد شوینده و پاک‌کننده
برای شستن ظروف از مواد شوینده استفاده می‌شود. مواد شوینده خود حاوی نانوذره‌هایی به نام میسل هستند. میسلها توسط مجموعهای از مولکولهای آمفی پاتیک در حلالهای قطبی مانند آب تشکیل میگردد. آن‌ها معمولا به فرم کروی و گاهی مواقع نیز ممکن است بیضی یا استوانهای شکل با سرهای قطبی در خارج و دنبالههای غیر قطبی در داخل میباشد. در اینجا، جهتیابی مولکول‌ها به گونهای است که سرهای آبدوست مولکول در تماس نزدیک با محیط قطبی (آب) میباشد، در حالی که مناطق آبگریز آن‌ها دور از آن میباشد. مواد شوینده حاوی میسل روغن‌ها و چربی‌ها را در حفرات کره تشکیل شده به دام می‌اندازد تا آن‌ها را از آب جدا کرده و به شست‌وشوی ظرف کمک کند.
لباسشویی
بیش از 30٪ وزن پودرهای لباسشویی را زئولیت تشکیل می‌دهد. زئولیت‌ها خانواده‌ای از مواد هستند که بیشتر از اکسید سیلیکون و اکسید آلومینیوم ساخته شده‌اند و دارای ساختارهای قفس مانند نانو متخلخل ویژه‌ای هستند. همانطور که اسفنج آب را جذب می‌کند، زئولیت‌ها می‌توانند مولکول‌ها را جذب کنند و برای جذب فلزات سنگین و ترکیبات بدبو از آن‌ها استفاده می‌شود.
بوی بد جوراب‌های کوهنوردی، لباس‌های بدنسازی و بالش‌ها ناشی از حضور باکتری است. همانطور که قبلاً ذکر شد، نانوذرات نقره غالباً برای از بین‌بردن باکتری‌ها و متوقف کردن بو بوجود می‌آیند. همچنین در بعضی از محصولات برای رسیدن به همین هدف از نانو ذرات مس استفاده می‌کنند. شما می توانید پارچه، حوله، لباس، فرش و… را با پودرهایی حاوی نانوذرات نقره یا مس شست‌وشو دهید.